Menu

News

Systemy, sporty i sztuki walki – na czym polega różnica?
21 czerwiec

Systemy, sporty i sztuki walki – na czym polega różnica?

Na łamach ostatniego artykułu wyjaśniłem czym są sztuki walki próbując obalić błędne stereotypy na ich temat jednocześnie przybliżając zarysy kilku najbardziej popularnych sztuk walk w Europie, takich jak Aikido czy Karate. W związku z ogromną i wciąż rosnącą popularnością sportu i sztuk walk w Polsce do wyboru mamy potężny wachlarz treningów, co dla osób niezorientowanych w tym temacie może okazać się dezorientujące. Są trzy terminy, z którymi się zetkniemy podczas wybierania odpowiednich dla nas treningów – systemy, sporty i sztuki walki. Na czym polega różnica między nimi?

Karate Aikido Japonia

Zasadniczą różnicą między sportami, a sztukami walki jest cel ich praktykowania. Można stwierdzić, że sztuki walki są jakby „sztuką dla sztuki”, ponieważ ich istota sprowadza się do praktyki dla samego sensu ich praktykowania, podczas którego następuje duchowo-osobowościowy rozwój jednostki. W zdecydowanej większości przypadków sztuki walki są pozbawione elementu sportowej rywalizacji – pokonania przeciwnika i udowodnienia, że jest się lepszym. Wręcz odwrotnie, w sztukach walki wykorzystuje się przeciwnika/partnera treningów (Uke), aby obie strony równomiernie się doskonaliły stając coraz lepszymi. 

W przeciwieństwie do sportów walki w sztukach walki elementy zewnętrznego prestiżu takie jak medale czy tytuły mistrzowskie nie są aż tak istotne. Stanowią one raczej „tło” pełniąc rolę drugoplanową i mają bardziej ceremonialny charakter. Rywalizacja bezpośrednia w sztukach walki należy do rzadkości, a jeśli występuje (np. KUMITE w przypadku Karate) jej istota ma charakter rozwojowy, którego celem jest efekt szkoleniowy i nie wiąże się z pozyskiwaniem nagród czy symboli prestiżu. W sportach walki najczęściej spotykaną motywacją do treningu, zwłaszcza w przypadku osób trenujących zawodowo, jest cel o charakterze zewnętrznej nagrody – wygrana w zawodach, udział w Igrzyskach, zdobycie tytułu mistrzowskiego. W przypadku sztuk walki motywacja do treningu ma charakter wewnętrzny – bierze się ona z pragnienia samodoskonalenia – i jest efektem relacji Mistrz-Uczeń. 

Aikido Japonia Samurai

Następną rzeczą, która może okazać się pomocna przy próbie odróżnienia sztuk walki od sportów walki jest ich geneza. Co do zasady sporty walki mają na ogół znacznie późniejszą genezę od sztuk walk, które powstawały znacznie wcześniej - np. ukształtowanie się japońskich sztuk walki takich jak między innymi Judo, Aikido, czy Karate sięga przełomu XIX i XX wieku. Wspomniane sztuki walki stanowią usystematyzowaną i ulepszoną wiedzę i techniki wywodzące się z rozwijającej się przez wieki kultury Japonii jak i całego Dalekiego Wschodu. Sporty walki w głównej mierze powstały w wieku XX wiele czerpiąc od swoich „starszych braci”. To samo tyczy się systemów walki, które są najmłodsze z omawianych trzech typów – na przykład Krav Maga, najpopularniejszy z systemów walk został stworzony w drugiej połowie XX wieku. Kolejne różnice możemy znaleźć podczas porównywania ich technicznej zawartości, pragmatyczności technik, form treningu i przekazu, rang, tytułów oraz specyfiki relacji Mistrz-Uczeń. Warto też pamiętać, że sztuki walki w zdecydowanie większym stopniu skupiają się na rozwoju duchowym i oparciu treningów na filozofii i etykiecie. Ciekawostką, która może pomóc w lepszym zrozumieniu jakie są różnice między sportami, a sztukami walki jest fakt, że Kick-Boxing (jeden z najbardziej popularnych sportów walki na świecie) został stworzony przez amerykańskich karateków, którzy byli znudzeni zadawaniem ciosów z ograniczoną siłą (co nakazują zasady Karate) i chcieli uderzać z pełną mocą, tak, aby doprowadzić do nokautu rywala.

Mua Tai Aikido Walka

Trzecim terminem wymienionym na początku artykułu są systemy walki, nazywane również systemami combatowymi. Są to systemy czerpiące z różnych sztuk i sportów walk, z których przejmuje się najbardziej efektywne ciosy i techniki. Ich głównym celem jest praktyczne wykorzystanie umiejętności celem jak najszybszego i najskuteczniejszego obezwładnienia przeciwnika. Systemy walk zostały opracowane na użytek militarny – w odróżnieniu od sztuk i sportów walki pozbawione są filozofii czy elementów rywalizacji, a ich celem jest neutralizacja zagrożenia. Przykładem może być popularna na całym świecie Krav Maga (w dosłownym tłumaczeniu z języka hebrajskiego „walka w bliskim kontakcie”), system walki czerpiący najbardziej skuteczne techniki m.in. z Aikido, Jiu Jitsu, Boksu, Judo i Muay Thai opracowany na potrzeby Sił Obronnych Izraela. Krav Maga skupia się na rzeczywistych sytuacjach i najskuteczniejszych kontratakach, również z obronami trwale uszkadzającymi przeciwnika (cecha charakterystyczna dla systemów walki).

Słowem podsumowania, w sztukach walki elementy rywalizacji i zewnętrznego prestiżu są zupełnie nieobecne lub sprowadzone na drugi plan, w przeciwieństwie do sportów walki, gdzie są one kluczowe i stanowią główną motywację do treningów z pominięciem lub marginalną funkcją elementów duchowych. Natomiast systemy walki to zbiory najbardziej efektywnych technik i kombinacji ciosów zaczerpniętych ze sportów i sztuk walki, które są opracowywane na użytek militarny, a ich głównym i praktycznie jedynym celem jest unieszkodliwienie przeciwnika. 

Na sam koniec pragnę dodać, że niezależnie od tego czy wybierzemy sztukę, sport czy system walki warto pamiętać, że jest to jedynie narzędzie w naszych rękach i to tylko od nas zależy jak je wykorzystamy. Zasada, która przyświeca sekcji Aikido Warszawa to dążenie do tego, aby nie musieć stosować siły i przemocy do pokonania przeciwnika. Pamiętajmy, że wraz z wzrostem mocy i umiejętności idzie również wielka odpowiedzialność.
Marek Czerwiński